FÜMİGASYON: Böcekleri yumurta, larva, nymph, pup ve ergin dönemlerinde
ve diğer zararlı etmenleri (nematod, mantar, bakteri gibi) öldürmek
amacı ile kapalı bir ortama (Belirli bir ısıda ve belirli miktarda) gaz
halinde kimyasal bir madde ( fümigant) vermek ve belirli bir süre gazı
bu ortamda tutma işlemidir.
FÜMİGASYONUN GAYESİ VE ÖNEMİ:
Fümigasyon her türlü bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünler ile diğer
metaryalleri zararlı etmenlerden arındırarak, bu etmenlerin tahribatını
ve ürün kaybını önlemek suretiyle ürünün sağlıklı halde bulunması
amacını gerçekleştirmektedir. Bu işlem insektisit, fungusit, nematosit
ve akarisitlererle mücadelenin güç veya imkansız olduğu hallerde
başvurulan son çaredir. İşte bu gaye ile yapılan fümigasyon işleminin
yapısındaki olumlu ve olumsuz esasları şöyle izah edilebilir.
Olumlu yönleri:
a) Bulaşık ürüne direkt olarak tatbik edilebilen bir yöntem olması
b) Difüzyon yüksekliği nedeniyle üründe uç noktalara kadar nüfus edebilme ve homojen dağılma imkanı sağlaması.
c) Gıda maddelerindeki kalıntı ve koku oranının tolerans sınırı içinde bulunması.
d) Kısa sürede büyük miktarlardaki ürünlere uygulanabilme olanağı sağlaması
e) Diğer savaş yöntemlerine oranla daha az masraf ve işgücü gereksinimi
F) Zararlı etmenlerin tüm biyolojik dönemlerine etkili olması
Olumsuz yönleri:
a) Taşındıkları kapları ve uygulandıkları ortama aşındırıcı etki yapmaları
b) Uygulandıkları ürünlerle sabit bileşimli ve istenilmeyen kalıntılar yapmaları
c) Canlı bitkilerde bozulmalara ve üretim materyallerinde (Tohum v.b. gibi) çimlenme kayıplarına neden olmaları
d) Parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı olmaları
e) İnsanlar üzerinde yüksek toksik etkide bulunabilmeleri.
FÜMİGANT: Fümigasyon
işleminde kullanılarak kapalı bir yere sevk edilen ve (Zehirli) gaz
halinde zararlı etmenleri imha edebilen katı, sıvı ve gaz durumundaki
kimyasal maddelerdir.
Fümigantlar tesirlerini ya sinir sistemine
etkili olma veya canlı hücre protoplazmasının oksijen alıp vermesinde
görevli hayati önemdeki oksidase, peroksidase ve reduktase gibi
enzimlere etki ederek solunuma engel olmak suretiyle yaparlar.
Fümigasyon işleminde kullanılan fümigantlarda genel olarak şu özellikler bulunmalıdır.
1. Kolayca gaz haline geçebilmelidirler
2. Yüksek nüfus kabiliyetine sahip olmalıdırlar.
3. Gıda maddelerinin kalitesini ve tohumların çimlenme gücünü bozmamalıdırlar.
4. Gazlanma süresinin sonunda zehirli bir kalıntı bırakmadan etkisi çabuk kaybolmalıdır.
5. Kolay patlayıp ateş almamalıdır.
Bu
özelliklere sahip olmasını istediğimiz fümigantların aktivitelerine
etkili olan bir takım faktörlerin bilinmesinde yarar vardır. Bu
özellikler iki grupta toplanabilir. -Fümigantların buharlaşma özelliği -Fümigantların yayılma ve nüfus özelliği
FÜMİGASYONA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER. Başarılı
bir fümigasyon işlemi yapabilmek için, bu işleme etkili olan faktörleri
ve bu faktörlerin niteliklerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Bu
faktörleri şu şekilde sıralıyabiliriz.
1. Mücadele edilen zararlı etmenin cinsi ve bulunduğu özel şartlar.
2. Sıcaklık.
3. Gazlanma süresi (Fümigasyon süresi)
4. Fümige edilen materyalin niteliği.
FÜMİGASYONDA DİKKAT EDİLEN HUSUSLAR
Dikkat!
Fümigasyon işlemini sadece ve sadece yetki belgesi olan kişiler
yapabilir. Ayrıca hayati tehlike taşıyan fümigasyon işleminin yetkili 2
operatör tarafından yapılması gerekmektedir. Her hangi bir gaz kaçağı,
zehirlenmeye karşı diğer operatör duruma müdahale edebilir.
-Yer iyi seçilmelidir.
-Gerekli araç ve gereçler eksiksiz olmalıdır.
-Kullanılacak fümigantların özellikleriyle, materyalin yapısı iyi bilinmelidir.
-Ürün ile kullanılacak fümiganta en uygun olan fümigasyon tekniği seçilmelidir.
-Fümigasyon
metodunun tesbitinde, zararlı etmenin türü, materyalin ve çevrenin
ısısı, gazlanma süresi gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
-Fümigasyonda
kullanılan fümigantlar zehirli olduklarından gerekli koruma önlemleri
alınmalıdır. Gaz maskesi, süzgeci, hava tüpü, ve gaz kaçağını tesbit
edecek dedektör aleti çalışır durumda olmalıdır.
-Herhangi bir
zehirlenme olayında ne gibi tedbirlerin alınacağı önceden
planlanmalıdır. Örneğin hastahane ve itfaiye telefon numaraları
bilinmelidir.
-Fümigasyon sırasında sigara içilmemeli ve her hangi bir şey yenilmemelidir.
-Zemin tercihan şaplı beton olmalı. Toprak ise gazın sızmaması için taban kısmına kraft kağıdı ya da naylon konulmalıdır.
-Vantilatör, aspiratör ve ısıtıcılar gibi fümigasyon esnasında kullanılacak aletler önceden çalıştrılıp kontrol edilmelidir.
-Çeşitli
yapıdaki ürünler (Unlu, yağlı maddeler, teksir maddeleri (Ekim ve
dikimde kullanılan tohum, fide, fidan, aşı kalemi, çelik, soğan, yumru,
gibi üreme ve çoğaltma niteliğine sahip canlı karekterdeki materyal) bir
arada fümige edilmemelidir
-Canlı bitkilerin fümigasyonunda bilinmesi gereken hassasiyata uyulmalıdır.
-Fümigasyon
başlayınca , fümigasyon sahasının görülebilen yerine tehlikeyi belirten
uyarı levhaları konulmalı, en iyisi bir bekçi görevlendirilmelidir.
-Fümigasyon uygulaması bitirilince zehirli kalıntıların giderilmesi için el ve yüz bol sabunlu su ile yıkanmalıdır.
- Fümigasyondan sonra resmi olarak istenilen tüm tutanak ve raporlar yazılmalıdır.
Fümigasyonda
kullanılan fümigantlar sıcakkanlılar için zehirli olduğundan,
uygulamaları esnasında gerekli koruma tedbirleri alınmadığı zaman
zehirlenme olayları meydana gelebilir. Belirtilerin bilinmesi, ilk
yardım tedbirleri ile sadece fümigasyonda değil, tarım ilaçları
kullanıyorsanız mevcut antidotlarını bilmeniz gerekir.
Zehirlenmelerde genel olarak şu belirtiler görülür.
Baş
ağrısı ve dönmesi. Solunum yetersizliğ. Bulantı ve kusma. Çift ya da
bulanık görme. Karın sancısı ve ishal. Kulak çınlaması. Boğaz kuruması.
Titreme. Yorgunluk hissetme. Sendeleyerek yürüme, baygınlık. Zihin
karışıklığı ve konuşma güçlüğü, dalgınlık. İştah azalması. Dilde yanma
hissi ve ağızda madeni bir tat.
Bu belirtilerden biri veya bir
kaçı görülen kişiye zaman geçirmeden ilk yardıma başlanmalıdır.
Kullanılan fümigant iyi bilinmelidir. Zira müdahale fümiganta göre
özellikler gösterecektir.
